Bijlage 1: Gemeentefonds

• De accressen vanaf 2023 tot en met 2026 zijn bijgewerkt op basis van de regels van de huidige normeringmethodiek.
• In 2026 is sprake van een eenmalige rijksbijdrage van landelijk € 1 miljard. Voor Leidschendam-Voorburg is dit afgerond een aanvulling van € 3,7 miljoen.
• Voorschot onderschrijding BTW-compensatiefonds (BCF) plafond 2022 van € 1,3 miljoen.
• Er worden een beperkt aantal taakmutaties doorgevoerd, de energietoeslag is de grootste. Vooruitlopend op de circulaire is bij de 2 ^e Turap reeds rekening gehouden met deze inkomsten.

Per saldo zorgen deze ontwikkelingen de komende jaren voor een toename van de inkomsten uit het gemeentefonds, met een relatieve uitschieter in 2026 doordat er eenmalig € 1 miljard is toegevoegd aan het gemeentefonds. Een deel van deze extra inkomsten houden verband met de verwachting dat de gemeenten ook extra kosten zullen maken. Ten opzichte van de meicirculaire loopt de gehanteerde loon- en prijsindex verder op. Dit levert extra inkomsten op maar de gemeente zal ook rekening moeten houden met de doorwerking van deze loon- en prijsontwikkelingen, als gevolg van o.a. de stijgingen van de energietarieven en grondstofprijzen. Per saldo leiden de extra inkomsten en de te verwachtten extra lasten tot een verbetering van het reëel structureel begrotingssaldo.

A. Accresontwikkeling   

Sinds de meicirculaire 2022 is het accres gesplitst in een volume- en een nominaal deel, waarbij het nominale deel ter compensatie is van loon- en prijsstijging en het volumedeel ter compensatie van bevolkingstoename en reëel accres. Voor de jaren 2022 tot en met 2025 is het volume deel bevroren. Bij de septembercirculaire is er hierdoor alleen sprake van een aanpassing van het nominale deel ter compensatie van de loon- en prijsontwikkeling. Ten opzichte van de meicirculaire is sprake van een verdere stijging van de lonen en prijzen waardoor het accres toeneemt. Voor Leidschendam-Voorburg gaat het om € 1,5 miljoen structureel.
Om rekening te houden met de effecten op de gemeentelijke begroting worden de extra inkomsten toegevoegd aan de stelpost ter compensatie van loonkosten (in verband met de nog lopende CAO onderhandelingen) en prijzen (voor mogelijke extra stijgingen waarmee geen rekening gehouden is in de begroting).

B. Ontwikkeling uitkeringsbasis en uitkeringsfactor

In basis wordt de algemene uitkering verdeeld via een bedrag per eenheid per maatstaf.  Een maatstaf is een fysieke of demografische kenmerk van een gemeente, zoals aantal inwoners, oppervlakte land etc. In de septembercirculaire zijn door het ministerie veel van de maatstaven geactualiseerd en bijgesteld op basis van de landelijke ontwikkeling. Dit vormt de basis voor de herziening van de uitkeringsfactor in die jaren. Samen met de lokale ontwikkeling van de maatstaven levert dit per saldo een voordeel op in 2022 en 2023. Vanaf 2024 is sprake van een nadeel doordat de landelijke groei op verschillende maatstaven groter is dan het lokale effect wat verwacht wordt.

C. Eenmalige rijksbijdrage financieringssystematiek

Het Rijk werkt met gemeenten en provincies door aan een nieuwe financieringssystematiek vanaf 2026. In aanloop daarnaartoe heeft het kabinet eenmalig € 1 miljard extra beschikbaar gesteld in 2026. Daarvan wordt een bedrag van € 76 miljoen toegevoegd aan het BTW-compensatiefonds en komt € 924 miljoen beschikbaar via de algemene uitkering van het gemeentefonds. Voor Leidschendam-Voorburg betekent dit een incidentele meevaller van afgerond € 3,7 miljoen.

D. Nieuw verdeelstelsel gemeentefonds

Begin april zijn gemeenten geïnformeerd over de invoering van de nieuwe verdeling van de algemene uitkering per 1 januari 2023. In de meicirculaire 2022 is het nieuwe verdeelmodel geactualiseerd en zijn de ramingen vanaf 2023 opgenomen op basis van het nieuwe verdeelstelsel.
Bij de analyse van de meicirculaire resteerde een niet te verklaren effect in de overgang van het oude verdeelstelsel naar het nieuwe verdeelstelsel gemeentefonds. Na overleg met het ministerie van BZK en een externe specialist gemeentefonds blijkt dat er verschillen kunnen optreden door specifieke gemeentekenmerken. Daarnaast zijn de voor- en nadelen per gemeente gebaseerd op een andere dataset dan de meicirculaire zelf. De door BZK bepaalde suppletie-uitkering wordt niet aangepast op deze ontwikkelingen. Dat resulteert in een voordeel, dat verwerkt wordt in de raming van de inkomsten uit het gemeentefonds.

E. Suppletie uitkering nieuwe verdeling gemeentefonds

Ten aanzien van de herverdeeleffecten is een ingroeipad van toepassing. Het maximale nadeel is hierbij bepaald op:

• 2023: maximaal € 7,50 nadeel per inwoner,
• 2024: maximaal € 22,50 nadeel per inwoner,
• 2025: maximaal € 37,50 nadeel per inwoner.

Met betrekking tot 2026 is aangegeven dat de invoering van het nieuwe model tijdig geëvalueerd zal worden en aan de hand van deze evaluatie besloten zal worden over het traject 2026 en verder. Het is toegestaan om de hieraan gekoppelde suppletie-uitkering, die het verschil tussen het berekende nadeel van € 56 en het nadeel uit het ingroeipad compenseert, ook op te nemen in 2026. Met de verwerking van het voordelige resterende effect van de herverdeling past het in een behoedzaam financieel beleid om de suppletie-uitkering niet langer op te nemen in 2026. De suppletie van € 1,4 miljoen vervalt hiermee in 2026.

F. BTW-compensatiefonds

Het plafond van het BTW-compensatiefonds (BCF) bedraagt € 3,7 miljard in 2022. Als de gezamenlijke declaraties van gemeenten onder het plafond blijven wordt het verschil in het gemeentefonds gestort. Jaarlijks bij de septembercirculaire wordt een voorschot verstrekt op de verwachte onderschrijding van dat kalenderjaar. Voor 2022 wordt de vrijval uit het BCF aan het gemeentefonds voorlopig geraamd op € 320,9 miljoen. Op basis van deze verwachting ontvangt Leidschendam-Voorburg een voorschot voor het jaar 2021 € 1,3 miljoen. In de begroting 2023-2026 is rekening gehouden met € 440.000 aan inkomsten uit vrijval van het BCF plafond waardoor sprake is van een voordeel van € 864.000.
Op basis van de afrekening over 2021 wordt de stelpost voor de jaren 2023-2026 verhoogd met een bedrag van € 260.000 tot € 700.000. Dit bedrag komt overeen met 50% van de werkelijke onderschrijding in 2021.

Asiel (inburgering)

In het bestuurlijk akkoord met betrekking tot de opvang van asielzoekers is afgesproken dat het Rijk voldoende financiële middelen beschikbaar stelt voor integratie. Als gevolg van een hogere instroom van inburgeraars is afgesproken het budget voor de inburgering voor de jaren 2022, 2023 en 2024 op te hogen met respectievelijk € 20, 40 en 30 miljoen. Hiermee worden gemeenten in staat gesteld alle inburgeraars passende ondersteuning te bieden. Voor Leidschendam-Voorburg gaat het om respectievelijk € 86.000, € 192.000 en € 149.000. Deze middelen worden toegevoegd aan het budget inburgering.

Participatie IPS Regeling

Voor de Regeling vergoeding Individuele plaatsing en steun (IPS) voor de gemeentelijke doelgroep is afgesproken dat gemeenten de helft van de uitgaven van de subsidie bijdragen. Daarom wordt eenmalig een bedrag uit het gemeentefonds genomen. Dit programmageld is bestemd voor de inzet van IPS trajecten voor de re-integratie van mensen met een ernstige psychische aandoening of een zogenoemde common mental disorder via een subsidieregeling. De uitname uit het gemeentefonds leidt voor Leidschendam-Voorburg tot een incidenteel nadelig effect van € 44.000 in 2023.

Uitvoeringskosten SVB PGB trekkingsrechten

De VNG en het ministerie van VWS zijn overeengekomen om met ingang van 2023 een structureel bedrag uit te nemen uit het gemeentefonds ten behoeve van de uitvoeringskosten van de Sociale Verzekeringsbank (SVB) van de Jeugdwet en de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Het overeengekomen bedrag is gelijk aan de begrote uitvoeringskosten van de SVB voor de Jeugdwet en de Wmo. Bovenstaande uitname leidt voor onze gemeente tot een structureel nadelig effect van circa € 110.000.

Bijdrage centrale financiering GDI

De financiering van de generieke digitale infrastructuur (GDI) wordt vanaf het begrotingsjaar 2023 centraal onder gebracht bij het ministerie van BZK. Een centrale financiering draagt bij aan de gewenste bredere deelname en een hoger gebruik van de GDI. De centrale financiering wordt gerealiseerd door de structurele bijdragen van departementen en medeoverheden en een bijdrage uit de Werk Aan Uitvoering enveloppe op de Aanvullende Post bij het ministerie van Financiën (FIN). De uitname uit het gemeentefonds leidt voor Leidschendam-Voorburg tot een nadeel van circa € 35.000 structureel.